SỬ DỤNG TINH DẦU TRONG CUỘC SỐNG HÀNG NGÀY
Cần 1 tấn lá sả mới có thể chiết suất được 1,8 đến 2 lít tinh dầu. Cần 136 cân cánh hoa hồng, 13,6 cân hoa oải hương hay 20 cân chanh mới tạo ra được một lọ dung dịch nhỏ xíu dung tích 15ml hợp chất tinh dầu đặt trong nhà bạn.
1. TINH DẦU LÀ GÌ?
Tinh dầu là chất lỏng kị nước dễ bay hơi được chiết xuất bằng phương pháp vật lý từ các bộ phận khác nhau của thực vật như hoa, lá, vỏ quả, rễ cây, vỏ, thân cây.... Tinh dầu là sản phẩm của quá trình chưng cất hơi nước hoặc ép (với các loại vỏ quả nhóm cam quýt).
Có nhiều phương pháp khác nhau nữa để chiết xuất hợp chất thơm từ thực vật, với mỗi phương pháp khác nhau chúng ta có tên gọi thành phẩm khác nhau. Mùi hương của tinh dầu thường rất mạnh và đặc trưng. Đồn Điền chủ yếu sử dụng tinh dầu (Essential oil) và một vài loại chất toàn hương (Absolute) từ thực vật chứa tinh dầu để dệt hương các sản phẩm chăm sóc cơ thể và không gian sống.
2. CÁC PHƯƠNG PHÁP CHIẾT XUẤT TINH DẦU
Để giúp bạn hiểu được sự khác biệt giữa vô vàn sản phẩm trên thị trường hiện nay, Đồn Điền sẽ giới thiệu tổng quan về các phương thức chiết xuất chính mà bạn cần nắm rõ trước khi bắt đầu bỏ tiền mua tinh dầu.
Phương pháp cổ dùng để tách hương liệu của hoa (Enfleurage): Đây là một trong những phương pháp tốn kém nhất để chiết xuất các thành phần hữu cơ dễ bay hơi, người ta chỉ áp dụng với các loài hoa mong manh như hoa nhài. Đây là một quá trình đòi hỏi nhiều công sức lao động mà ngày nay hiếm còn được sử dụng, tuy nhiên, đây cũng là một kiến thức lịch sử quan trọng đáng được lưu ý. Phương pháp tách hương liệu của hoa có thể mất hàng tuần để hoàn thành và nhất thiết phải sử dụng mỡ động vật (nghiền và phủ lên kính) để chiết xuất tinh dầu từ các loài hoa quá mong manh. Kết quả cuối cùng là một hỗn hợp gồm dầu/ mỡ được biết đến như là sáp mềm (pomade) và người ta sẽ dừng cồn để rửa trôi thành phần mỡ trong đó. Sau khi loại bỏ hết mỡ, sẽ còn lại một hỗn hợp chứa các thành phần cơ bản không bay hơi và dễ bay hơi, do vậy, người ta coi hỗn hợp này như là một chất toàn hương (Concrète).
Tinh dầu chưng cất bằng hơi nước (Steam distilled): Chưng cất bằng hơi nước thường làm biến đổi các hợp chất có hương thơm chứa trong thực vật. Ví dụ kinh điển chính là việc chưng cất hoa dương cam cúc (German chamomile), hoạt chất hóa học matricin dưới tác động của nhiệt độ cao biến đổi thành chất chamazulene. Điều này không hẳn là xấu, khi cả hai đều có các chất kháng viêm, nhưng cần đặc biệt lưu ý rằng các thành phần hóa học (và do vậy, cả các tác dụng trị liệu cụ thể) của tinh dầu thu qua chưng cất hơi nước thường khác với thành phần và đặc tính của loại cây được đem chiết xuất lúc ban đầu. Hãy nhìn vào nhãn chai để biết thành phần trong chai có được chưng cất bằng hơi nước hay không. Nếu không, bạn sẽ chẳng bao giờ biết chắc sản phẩm được chiết xuất như thế nào và nó có phải là tinh dầu thực sự hay không. Thành phẩm qua phương pháp chưng cất bằng hơi nước gọi tên là essential oil.
Phương pháp chiết xuất dung môi (Solvent extraction): Một kiểu chiết xuất từ dạng lỏng sang dạng lỏng, đây chính là phương pháp mà tổ tiên của chúng ta đã tận dụng để chiết xuất từng chút tinh dầu trầm ra khỏi nhựa cây bằng cách nhúng nguyên liệu trầm vào dầu ô liu trong một khoảng thời gian ngắn. Ngày nay, người ta áp dụng phương pháp này với các loại hoa mong manh như hoa hồng, hoa nhài và cây trinh nữ. Quá trình này được tiến hành và chiết xuất ra được nhiều hợp chất hữu cơ dễ bay hơi hơn bằng cách sử dụng ête dầu mỏ hoặc các dung môi hóa học như etanol và hexan. Tất cả những chất hóa học này đều đang tạo ra mối quan ngại về an toàn cho môi trường và cho chính chúng ta. Vì lý do này, các phương pháp thay thế khác có độ an toàn cao hơn như chiết xuất CO2 đang ngày càng trở nên phổ biến. Chiết xuất dung môi tạo ra một chất dạng như sáp và mỡ, thường được gọi là sáp rắn. Khi thứ sáp này được rửa bằng cồn và nhờ đó chất béo được tách ra, sản phẩm còn lại sau cùng chứa các hỗn hợp không bay hơi và dễ bay hơi, được gọi là chất toàn hương (Absolute).
Chiết xuất CO2: Chất chiết xuất dạng lỏng siêu tới hạn (SFE) sử dụng cacbon dioxit siêu tới hạn (sCO2) ở trạng thái lỏng, lúc này CO2 được giữ ở điều kiện bằng hoặc lớn hơn nhiệt độ và áp suất tới hạn của chính nó. Ở trạng thái tới hạn lỏng của nó, CO2 có một tính năng kỳ lạ là có thể trở thành một sản phẩm dung môi cả trong thương mại lẫn công nghiệp. Không giống như các dung môi độc hại thường được sử dụng như hexan, CO2 an toàn và thân thiện với môi trường. Kết quả chiết xuất đang tạo ra cơn sốt thịnh hành trong cộng đồng theo đuổi liệu pháp tinh dầu hiện nay.
3. ỨNG DỤNG CỦA TINH DẦU TRONG CUỘC SỐNG
Ngày nay, liệu pháp tinh dầu được phát triển ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Trong thương mại, các loại tinh dầu được sử dụng rộng rãi với các ngành như hóa học trong nông nghiệp, làm nước hoa, chế biến gia vị, điều chế chất tẩy rửa và sản xuất dược phẩm.
Như trong các spa hiện nay, massage trị liệu luôn đi kèm với mùi hương như một trải nghiệm tuyệt vời giúp khách hàng thư giãn.
- Chăm sóc giảm nhẹ: sử dụng tinh dầu trong các bệnh viện, trên các bệnh nhân ung thư, sau phẫu thuật để làm giảm căng thẳng, mệt mỏi…
- Chăm sóc tại nhà: làm sạch không khí tại nhà, cải thiện tâm trạng của thành viên trong gia đình, hỗ trợ tăng sức khoẻ chung.
- Chăm sóc người cao tuổi: giảm căng thẳng, lo lắng và sợ hãi, cũng như để nâng cao chất lượng cuộc sống.
